بومی سازی و ناپیدایی مترجم

همانطور که ونوتی در کتاب خود تحت عنوان rethinking translation (1992) می نویسد، منتقدین حین نقد و بررسی متنی که به روش بومی سازی ترجمه شده باشد، از ذکر نام مترجم غافل می مانند، گویی این متن یک متن اصلی است که از ابتدا به زبان مقصد نوشته شده است. و این بیشتر به این خاطر است که متن به صورتی روان و سلیس ترجمه شده است. اینگونه است که بومی سازی منجر به ناچیزشماری مترجم از جانب خود او و در نتیجه ناپیدایی او می شود. بومی سازی در ایران موضوعی است که کمتر به آن پرداخته شده است. بررسی بومی سازی، جنبه های محلی را آن روشن می سازد. درواقع، نیاز به بررسی و کاووش در این زمینه است که چگونه و تا چه اندازه مفهوم ناپیدایی ونوتی با موقعیت ما در ایران انطباق دارد.در این تحقیق، با استفاده از رویکردی توصیفی، و با بکارگیری استراتژی های ترجمه ی ونوتی، بومی سازی و بیگانه سازی، و طبقه بندی ده گانه از عناصر فرهنگی خاص فرهنگ مبداء برگرفته از طبقه بندی نیومارک، تومالین و استپلسکی، و اسپیندولا و وسکنزولاس، سعی شده تا پربسامدترین روش ترجمه از میان بومی سازی و بیگانه سازی را مشخص کرده و از این طریق نشان دهیم که بومی سازی یک استراتژی مطلق ترجمه نیست. پیکره ی تحقیق حاضر شامل 3 رمان و یک ترجمه از هر رمان، جمعاً 9 کتاب، است. این رمان ها بر اساس موضوع آنها که راجع به برده داری و رکود اقتصادی در آمریکا بوده است، انتخاب شده اند. با انتخاب 50 صفحه از هرکتاب، جمعاً 300 صفحه و تقریباً 90000 واژه، عناصر فرهنگی خاص را استخراج و روش اتخاذ شده در ترجمه ی هر یک مشخص گردید. در این تحقیق 189 عنصر فرهنگی خاص فرهنگ مبداء استخراج گردیده و در طبقه بندی ده گانه قرار داده شدند. از این تعداد عنصر فرهنگی، 103 عنصر بومی و 86 عنصر بیگانه سازی شده بودند. دو استراتژی بومی سازی و بیگانه سازی در کنار هم مورد استفاده قرار گرفتند.با توجه به نتایج به دست آمده از این تحقیق مشخص گردید که استراتژی بومی سازی، روش مطلق در ترجمه ی این عناصر نبوده و در کنار آن استراتژی بیگانه سازی نیز مورد استفاده قرار گرفته است. شاید این به این دلیل است که برخی از عناصر خود را تسلیم استراتژی بومی سازی نمی کنندو شاید هم مترجم ترجیح می دهد که برخی عناصر بودن تغییر باقی بمانند. دلیل هر چه که باشد، ردپای مترجم در اینگونه متن ها مشهود خواهد بود و ناپیدایی مترجم صحت نخواهد داشت.